Wijnwetgeving Limburg - Limburgse wijnen

De categorie Nederlandse wijn is onder te verdelen in twee subgroepen: wijn en cepage wijn. Onder ‘wijn’ vallen de in Nederland geproduceerde wijnen die niet voldoen aan de eisen voor een cepage- of kwaliteitswijn. Wijnen uit deze categorie mogen op het etiket geen oogstjaar en druivenras vermelden. Cepage wijn wordt geproduceerd van in Nederland verbouwde druivenrassen die vermeld staan op de lijst van de Organisation International de la Vigne et du Vin (OIV).

Bij cepage wijn geproduceerd van één druivenras moet de wijn voor minstens 85% uit deze variëteit bestaan. Bij een wijn op basis van twee of meer druivenrassen dient de wijn voor 100% uit deze druivenrassen te bestaan. De druivenrassen moeten altijd in volgorde van aandeel op het etiket staan. Bovendien moeten de druivenrassen en het oogstjaar verplicht op het etiket worden vermeld.

Kwaliteitswijn BOB en BGA

Beschermde Geografische Aanduiding (BGA)

In de Europese verordeningen voor streekproducten is vastgelegd dat wijnen uit een specifiek gebied een bescherming van geografie (BGA) of -oorsprong (BOB) kunnen verkrijgen. In de wijnindustrie wordt verondersteld dat wijnen uit een specifiek gebied veelal van hogere kwaliteit zijn. Dit lijkt deels samen te hangen met de regels voor wijnproductie, die strenger zijn bij kwaliteitswijn dan bij bijvoorbeeld cepage wijn.

Voor BGA wijn in Nederland geldt dat de wijn gemaakt moet zijn van in Nederland verbouwde druivenrassen. Om een aanduiding te krijgen dient de wijn voor 85% te bestaan uit druivenrassen die in het genoemde geografische gebied zijn geteeld. In Nederland hebben alle provincies hun eigen BGA en in 2018 was 78% van de in Nederland geproduceerde wijn van het type BGA wijn.

Beschermde Geografische Aanduiding (BGA)

Een BGA-wijn moet gemaakt zijn van druivenrassen die in Nederland verbouwd zijn. Elke provincie in Nederland heeft een BGA, dus Limburg is daarmee ook een BGA. De RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) publiceert een lijst met toegestane rassen in Nederland. Verder moet 85% uit het beschreven geografische gebied komen. Het herkomstgebied van de druiven is groter dan bij een BOB-wijn. Wijnmakers hebben ook wat meer ruimte om druivenrassen te gebruiken die van origine niet uit de regio komen. In de regels en voorschriften van de BGA staat overigens wel heel precies aangegeven wat is toegestaan en wat niet. 78% van alle Nederlandse wijnen was in 2018 een BGA-wijn. De gangbare benaming ervoor is landwijn

Aanvullende eisen voor de Beschermde Oorsprongs Benamingen (BOB)

Aanvullend stelt de BOB nog eisen aan o.a. de maximale opbrengst per hectare, ( De gemiddelde maximale opbrengst in het jaar is beperkt tot 60 hl/ha voor rode wijn van Pinot Noir, 75 hl/ha voor witte of rosé wijn van Pinot Noir, 80 hl/ha voor wijn van de rassen Pinot Blanc, Pinot Gris, Riesling, Gewürztraminer, Auxerrois en Chardonnay en 85 hl/ha voor wijn van de rassen Rivaner/Müller-Thurgau en Dornfelder)

Het alcoholgehalte ( Het minimum soortelijk gewicht van de most dient 1070 g/l te bedragen, overeenkomend met een natuurlijk TAV van 9% vol. van de wijn en de wijze van vinificatie)

De wijnen zullen daarnaast een organoleptische keuring moeten ondergaan, voor zij als BOB-wijn op de markt gebracht mogen worden. Dat zijn nogal wat vereisten, maar het streven van ons is dan ook dat de BOB Mergelland bekend zal staan om de betrouwbare, hoge kwaliteit van zijn wijnen.

BOB in Limburg

Nederland kent sinds 2019 zes voor in Nederland geproduceerde wijn geldende beschermde oorsprongsbenamingen (BOB) waarvan vier gelegen in Limburg. Uniek is daarbij de BOB Maasvalei omdat deze wijndomeinen in twee landen kent, Belgisch en Nederlands Limburg.

BOB Maasvallei Limburg (sinds 2017)
- Wijngoed Thorn
- Wijngoed Aldeneyck (Maaseik België)
- Wijndomein Thilesna (België)
- Wijndomein Palmenhof (België)
- Wijndomein Vilain VIII (Leut,België)

Gebied: Gemeenten/steden langs Belgische zijde: Kinrooi, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen Lanaken – Langs Nederlandse zijde: Stein, Sittard-Geleen, Echt-Susteren, Maasgouw, Roermond, Maasgouw en Leudal
Toegestane druiven: Acolon, Auxerrois, Chardonnay, Dornfelder, Gewürztraminer, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Noir, Riesling, Siegerrebe.
Eisen: Max. opbrengst per ha : 10.750 kg levert 75 hectoliter voor volgende druivensoorten: Acolon, Auxerrois, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Blanc, Pinot Gris, Riesling, Siegerebe Max. opbrengst per ha : 8.600 kg levert 60 hectoliter voor Pinot Noir Max. opbrengst per ha : 12.850 kg levert 90 hectoliter voor Dornfelder.
Productdossier BOB Maasvalei

BOB Mergelland (sinds 2018)
- Gebied: Maastricht, Meerssen, Nuth, Simpelveld, Voerendaal, Vaals, Gulpen-Wittem, Eijsden – Margraten en Valkenburg a/d Geul.
- Toegestane druiven: auxerrois, de chardonnay, de gewürztraminer, de müller-thurgau of de rivaner, de pinot blanc, de pinot gris en de riesling
- Eisen: Naast dat niet alle druiven in het gebied mogen worden aangeplant en het slechts op de wijngaarden van lössbodems aangeplant mag zijn gelden er meer regels. Onder meer de regel dat er een maximale opbrengst van 60 hectoliter per hectare mag zijn voor rode wijnen van de pinot noir. Voor rosé en blanc de noir van de pinot noir geldt een maximale opbrengst van 75 hl/ha.Voor de pinot gris, de pinot blanc, de riesling, de gewürztraminer, de auxerrois en de chardonnay geldt een maximale opbrengst van 80 hl/ha. Van de druivensoorten müller-thurgau en de dornfelder geldt er een maximale opbrengst van 85 hl/ha.
  Productdossier BOB Mergelland
BOB Vijlen (sinds 2018)
- Domein Holset
- St. Martinus Vijlen
- Gebied: Behorend tot de Drielandengemeente Vaals. Vijlen ligt op ongeveer 200 meter hoogte boven NAP en is daarmee het hoogst gelegen dorp van Nederland. Vijlen ligt zelf op een heuvelrug die zich uitstrekt vanaf de Vijlenerbossen, via de Rugweg tot aan Mechelen. Ten noorden van het dorp ligt in het beekdal, de Selzerbeek, die onder andere gevoed wordt door de oostelijk van het dorp gelegen Harleserbeek. Aan de andere kant van de heuvelrug stroomt in het dal ten zuidwesten van het dorp de Lombergbeek.
- Toegestane druiven: Johanniter, de Solaris, de souvignier gris, de Muscaris, de Chardonnay, de Cabernet Blanc en de pinot gris. Ook mogen er in BOB Vijlen Limburgse rode wijnen worden gemaakt. Voor rode wijnen zijn de monarch, de Cabernet Cortis, de pinot noir, de baron en de pinotin
- Eisen: Voor BOB Vijlen gelden er net als bij veel andere wijngebieden een maximale opbrengst per oogst. Dit is voor blauwe druiven, voor rode wijn, maximaal 50 hectoliter per hectare. Voor witte druivensoorten, zoals de johanniter, geldt een maximale opbrengst van 55 hl/ha. Daarnaast gelden er veel regels zoals het minimale alcoholpercentage (10.0%), maximale hoeveelheden restsuiker en vastgestelde vergistingstijden.
BOB Voerendaalse Bergen (sinds 2023)
- Wijndomein Fromberg – Voerendaal
- Gebied: Het gebied de “Bergen” met zijn hellingen: De Fromberg, De Vrakelberg, Vrouweheide, Daelsberg, Welterberg en Kunderberg, vormt in zijn geheel het oorsprongsgebied ‘De Voerendaalse Bergen’. Het afgebakend geografisch gebied ligt aan de rand van gemeente Voerendaal (zuid – zuidoostelijk). De gemeente Voerendaal is verdeeld in 3 gebieden: de beekdalen, één vlak plateau en de “bergen”. Het gebied heeft een oppervlakte van ongeveer 900 hectare. Het unieke van dit oorsprongsgebied (Het gebied de ‘bergen’ in de gemeente Voerendaal) komt van de combinatie van: •De kalksteenhelling gronden •De helling van de bergen, van 17 tot 23%, een zuidhelling met optimale zonneschijn.
- Toegestane druiven: Auxerrois – Bacchus Muller Thurgau – Reichensteiner – Riesling – Solaris – Dornfelder – Monarch – Pinot Noir.
- Eisen: De analytische waarden van de wijnen moeten in overeenstemming zijn met het productdossier. De NVWA neemt steekproefsgewijs contra monsters om te laten analyseren bij het NVWA-lab. b. de naleving van overige bepalingen uit het productdossier, zoals de juiste oenologische procedés (paragraaf 2.4.2.2) en andere voorwaarden. c. het minimaal vereiste organoleptisch keuringsresultaat. Verder is er ook hier sprake van maximum opbrengsten per Ha per druif.
  Productdossier BOB Voerendaalse Bergen

Wijnen geproduceerd in deze gebieden moeten voldoen aan specifieke regels. Voor alle gebieden geldt dat de wijnen voor 100% moeten bestaan uit druivenrassen die in het geldende gebied zijn geteeld. Daarnaast mogen het alleen druivenrassen zijn van de echte wijnstok (Vitis vinifera), in tegenstelling tot zogenoemde ‘hybride’ druivenrassen. De gebieden hebben ieder een uniek terroir, dit maakt bijvoorbeeld dat bepaalde druivenrassen zich daar goed kunnen ontwikkelen en de wijnen een hogere typiciteit kennen.

Wijnkeuring

De Nationale Wijnkeuring wordt sinds 2003 georganiseerd door Stichting Wijninstituut Nederland (WIN) in samenwerking met het Wijngaardeniersgilde en het Productschap Wijn. De Nederlandse wijnen worden gekeurd aan de hand van een internationale keuringssysteem van de Organisation International de la Vigne et du Vin (OIV). Door minimaal 15 erkende wijnproevers worden Nederlandse en Belgische wijnen getest en beoordeeld. In 2010 werden voor het eerst vier gouden medailles uitgedeeld.

Naast de medailles wordt een WIN-keurzegel toegekend dat is bedoeld om aan de consument te laten zien welke Nederlandse wijnen van goede kwaliteit zijn. Sinds 2012 worden ook Belgische wijnen gekeurd en per 2013 is de keuring hernoemd tot ‘Wijnkeuring van de Lage Landen’.

Uitslagen Wijnkeuring van de Lage Landen 2020

Jaarlijks wordt de Wijnkeuring van de Lage Landen georganiseerd, waarbij de wijnen van Belgische en Nederlandse wijngaarden worden gekeurd. Deze keuring wordt door Stichting Wijninstituut Nederland (WIN) georganiseerd. In
dit boekje wordt de keuring beschreven met de organisatie, de deelnemers en de uitslag. Daarnaast is een beschrijving van de meest gebruikte druivenrassen in de wijnen van deze keuring.

De Limburgse wijnen en wijngaarden vielen ruim in de prijzen: